Aanbestedingsplicht maatschappelijk vastgoed: gecompliceerd en ondoelmatig

Op 8 november jl. is in de staatscourant gepubliceerd de Tijdelijke Regeling Diensten van Algemeen Economisch Belang Toegelaten Instellingen volkshuisvesting, kort gezegd de Tijdelijke Regeling. Over deze Tijdelijke Regeling is het nodige gepubliceerd met name voor wat betreft de staatssteun. Minder opvallend is in de publiciteit geweest dat op grond van artikel 5 van deze Tijdelijke Regeling wordt ingevoerd een aanbestedingsplicht voor woningcorporaties wanneer zij maatschappelijk vastgoed realiseren. De term “maatschappelijk vastgoed” is nader uitgewerkt in bijlage 1 bij deze Regeling. Onduidelijk is of alleen de opdrachten aan de aannemer of ook de opdracht van de architect moet worden aanbesteed. Uit de tekst van de Regeling blijkt dit niet direct. Echter de accountant moet jaarlijks een verklaring afleggen over de vraag of de woningcorporatie opdrachten van maatschappelijk vastgoed op de juiste wijze heeft aanbesteed. Daar staan architectenopdrachten wel tussen vermeld. Opdrachten met een waarde van meer dan € 4,845 miljoen moeten volgens de Europese Aanbestedingsrichtlijn worden aanbesteed.

Waarom een aanbestedingsplicht van maatschappelijk vastgoed? De Minister bevestigt meermalen in de toelichting dat woningcorporaties zelf niet aanbestedingsplichtig zijn. Dat lijkt mij juist. Maar, zo verklaart de Minister in de toelichting bij de Regeling, dit is nodig omdat maatschappelijk vastgoed wordt gebouwd voor instellingen die zelf aanbestedingsplichtig zijn. Dat is een vreemde redenering. Het klopt dat de meeste opdrachtgevers van maatschappelijk vastgoed (gemeente, schoolbesturen, besturen van een bibliotheek of welzijnsinstellingen), kunnen worden beschouwd als aanbestedende dienst. In dat geval zijn ze echter zelf verplicht ontwikkelopdrachten en bouwopdrachten aan te besteden. Doen zij dat niet dan handelen zij in strijd met de aanbestedingsregels. Het heeft naar mijn mening geen enkele zin ook woningcorporaties nu te verplichten het maatschappelijk vastgoed aan te besteden volgens de Europese Aanbestedingsrichtlijn. De aanbestedingsplicht voor maatschappelijk vastgoed komt voort uit een toezegging die de Nederlandse Regering heeft gedaan aan de Europese Commissie en vervolgens door de Europese Commissie is vastgelegd in de beschikking van 16 december 2009. Naar mijn mening gaat het hier om een slip of the pen van de Nederlandse autoriteiten die de woningcorporaties echter opzadelt met een gecompliceerde en onduidelijke regeling, zeker in die gevallen waarin maatschappelijk vastgoed deel uitmaakt van een woningbouwproject. De Minister zou er goed aan doen deze verplichting te laten vervallen. Juridisch zijn daarvoor goede argumenten aan te voeren.

Wilt u meer hierover weten dan kunt u contact opnemen met de heer mr. M.R. de Boer.