Wanneer is een werknemer aansprakelijk voor toegebrachte schade aan zijn leaseauto? Deze vraag kwam onlangs in twee uitspraken aan de orde. Artikel 7:661 lid 1 BW zegt dat de werknemer alleen dan aansprakelijk is voor schade toegebracht aan de werkgever als dit gebeurt tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en dit het gevolg is van zijn opzet of bewuste roekeloosheid. Lid 2 van dit artikel luidt dat hiervan ten nadele van de werknemer door een schriftelijke overeenkomst kan worden afgeweken en slechts voor zover de werknemer hiervoor verzekerd is. (Verkeersboetes vallen niet onder lid 1, tenzij de werkgever hierbij betrokken was (bijv. te zware belading van een vrachtwagen)).
In één geval ontstond de schade tijdens werktijd, in het andere erbuiten. Verder kwam de vraag aan de orde of er sprake was van opzet of bewuste roekeloosheid en/of de werkgever een beroep kon doen op de voorwaarden van haar leaseregeling. Over het begrip ‘bewuste roekeloosheid’ zegt de Hoge Raad in haar jurisprudentie dat hiervan alleen sprake is indien de werknemer onmiddellijk voorafgaande aan het schade brengende voorval zich daadwerkelijk bewust is van het roekeloze karakter van zijn gedraging.
In de zaak bij het Hof Arnhem-Leeuwarden¹ had de werknemer tijdens werktijd normale benzine getankt in plaats van diesel. Deze schade kwam op grond van het leasecontract met de leasemaatschappij voor rekening van de werkgever, die haar werknemer hiervoor aansprakelijk stelde. Op basis van de feiten is het Hof van oordeel dat sprake is van een domme vergissing van de werknemer die niet als bewuste roekeloosheid kan worden aangemerkt. De werkgever doet nog een beroep op haar leaseregeling. Eén bepaling luidt dat schade die het gevolg is van bewezen niet behoorlijk gebruik en/of onderhoud voor rekening van de medewerker komt. Het Hof concludeert dat deze bepaling een afwijking is waar artikel 7:766 lid 2 BW op doelt.
Deze bepaling kan volgens het Hof niet tot aansprakelijkheid van de werknemer leiden omdat niet gebleken is dat werknemer tegen deze schade verzekerd is. Het ligt op de weg van de werkgever om dit na te gaan. De stelling van werkgever dat werknemer dit had kunnen weten – gelet op de door hem ondertekende leaseovereenkomst – en dus zelf een verzekering had kunnen afsluiten, wijst het Hof af gelet op het beschermingskarakter van artikel 7:666 lid 1 BW.
In de zaak bij de Hoge Raad² ontstaat de schade buiten werktijd. De leaseauto is gestolen doordat de werknemer zijn sleutelbos met autosleutel in de voordeur heeft laten zitten. De auto wordt later beschadigd teruggevonden De leasemaatschappij brengt de schade in rekening bij de werkgever nu haar verzekeraar de schade niet dekt. De werkgever stelt de werknemer aansprakelijk. Nu de diefstal buiten werktijd plaatsvindt, is artikel 7:666 lid 1 BW niet van toepassing. De werknemer doet daarom een beroep op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid van artikel 6:248 lid 2 BW, oftewel onder de omstandigheden is het onredelijk dat hij op grond van de leaseovereenkomst de schade moet betalen. De Hoge Raad stelt onder meer vast dat de werknemer zich niet realiseerde dat hij een groot risico liep om aansprakelijk gesteld te worden voor schade bij gewone onvoorzichtigheid of slordigheid. Daarbij komt dat het wel mogelijk is om zich tegen deze schadeoorzaken te verzekeren. De Hoge Raad komt tot het oordeel dat een goed werkgever de schade niet mag verhalen op de werknemer indien er sprake is van meer dan geringe schade, waarvoor een gebruikelijke verzekering dekking had geboden. Dat is alleen anders indien de werkgever de werknemer uitdrukkelijk de keuze heeft gegeven tussen een volledige dan wel beperkte verzekering. Geringe schade in dit soort gevallen komt daarentegen wel voor rekening van de werknemer.
Uit bovenstaande uitspraken blijkt dat het afsluiten van een verzekering voor niet door de leasemaatschappij gedekte schade een aandachtspunt is bij het ter beschikking stellen van een leaseauto aan een werknemer. Indien de werkgever geen verzekering wenst af te sluiten tegen niet door de leasemaatschappij gedekte schades, dan zal zij bij het aangaan van de leaseovereenkomst met de werknemer het afsluiten van een verzekering door de werknemer als aandachtpunt nadrukkelijk aan de orde moeten stellen.
Voor meer informatie kunt u terecht bij Poppe Merkus.
¹ Hof Arnhem-Leeuwarden 17 maart 2015, ECLI:NL:GHARL:2015:1908
² Hoge Raad 11 juli 2014, ECLI:NL:HR2014:1629
