Het op 12 oktober jl. bij de Tweede Kamer ingediende wetsvoorstel heeft als doel om gemeenten de mogelijkheid te bieden om woningzoekenden met een crimineel of overlastgevend verleden te weren in complexen, straten of gebieden die kampen met ernstige leefbaarheidsproblemen. Het betreft een uitbreiding van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (Wbmgp ofwel “Rotterdamwet”).
In de huidige praktijk passen verschillende gemeenten en woningcorporaties al selectieve woningtoewijzing toe; dit was echter niet op basis van een wet, maar bijvoorbeeld op basis van een convenant tussen gemeenten, politie en woningcorporaties. Nu krijgt selectieve screening voor wat betreft crimineel en overlastgevend gedrag ook een wettelijke basis. Inbreuken op de grondrechten vrijheid van vestiging en eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer krijgen een wettelijke grondslag. Dit alles om de veiligheid in een wijk of straat te verbeteren en daarmee de leefbaarheid te vergroten. De minister hoopt met deze maatregel ook de radicalisering in bepaalde buurten te kunnen aanpakken. Er kan dus ook worden gescreend op extremistische en terroristische antecedenten.
Huisvestingsvergunning
Wat is nu in hoofdlijnen de werkwijze als een gemeente gebruik wil maken van selectieve woningtoewijzing?
- De gemeenteraad dient een verzoek in bij de Minister voor Wonen en Rijksdienst tot aanwijzing van een complex, straat of gebied. In dit verzoek moet de gemeenteraad aangeven of hij gebruik zal maken van een VOG (Verklaring omtrent Gedrag) of onderzoek op basis van politiegegevens.
- De Minister wijst een complex, straat of gebied aan; de aanwijzing geldt voor een periode van maximaal vier jaar (die nog vier keer vier jaar kan worden verlengd).
- De woningzoekende meldt zich voor een woning. Dan zijn er twee mogelijke routes, afhankelijk van de door de gemeente gekozen mogelijkheid van screening (op basis van de VOG of politiegegevens).
- a. Indien een kandidaat-huurder in aanmerking komt voor de woning, vraagt hij/zij een huisvestingsvergunning aan bij de gemeente met een Verklaring omtrent Gedrag van de huurder en huisgenoten van 16 jaar en ouder. Het College van B&W neemt vervolgens een besluit over het al dan niet verlenen van een huisvestingsvergunning.
b. Indien een kandidaat-huurder in aanmerking komt voor de woning en een huisvestingsvergunning aanvraagt, meldt de gemeente de huurder dat onderzoek plaatsvindt op basis van politiegegevens. Het college schakelt hiervoor de politie in, waarna de politie de relevante gegevens aan het College van B&W overlegt alsmede een duiding ervan. Het College van B&W besluit vervolgens tot het al dan niet verlenen van een huisvestingsvergunning.
Een verhuurder zal bij het aanbieden van woonruimte duidelijk moeten maken dat er een huisvestingsvergunning nodig is om de woning toegewezen te krijgen en er een screening plaatsvindt op basis van de aanvraag voor een VOG of een onderzoek op basis van politiegegevens. Ook hier gaat natuurlijk al een preventieve werking vanuit.
Conclusie
Het wetsvoorstel is een maatregel om overlast en criminaliteit aan te pakken. Of het wetsvoorstel ook tot wet wordt moeten we voorlopig afwachten. Mocht dit zo zijn, dan is dat een stap in de goede richting om overlast en criminaliteit in bepaalde wijken te voorkomen. Een garantie is het natuurlijk niet; ook zittende huurders kunnen immers overlastgevend of crimineel gedrag gaan vertonen. Ook is mogelijk sprake van het verplaatsen van het probleem naar een naastgelegen complex, wijk of gebied dat niet door de minister is aangewezen.
Daarnaast is het natuurlijk eerst de vraag of gemeenten bereid zullen zijn dit instrument toe te passen. Hiertoe zal een gemeente (als nog geen huisvestingsverordening vanwege schaarste was vastgesteld) immers eerst een huisvestingsverordening moeten vaststellen, dan wel zal de gemeente (indien al wel sprake was van een huisvestingsverordening) bereid moeten zijn de huidige huisvestingsverordening -voor wat betreft het mogelijk maken van selectieve woningtoewijzing- aan te passen.
Voor meer informatie over dit onderwerp en de aanpak van overlast kunt u terecht bij Jeannette Klaarenbeek.
