De Raad van State ziet geen bezwaar in het schrappen van de gasaansluitplicht, zoals voorgesteld door Tweede Kamerlid, Liesbeth van Tongeren (Groenlinks). Wel benadrukt het adviescollege van regering en parlement dat er meer nodig is om de beoogde energietransitie te voltooien.
Raad van State: “energietransitie houdt meer in dan schrappen gasplicht”
Situatie nu en terugblik op het wetgevingsproces
Op dit moment is een netbeheerder verplicht een aansluiting te realiseren voor een ieder die daarom verzoekt. Daarop bestaan twee uitzonderingen:
- er is een warmtenet aanwezig of gepland voor een bepaald gebied, of;
- het is een gebied waar een netbeheerder niet op economische voorwaarden een gastransportnet in werking kan hebben, onderhouden of ontwikkelen (dit betreft veelal de buitengebieden).
De verplichte aansluiting op het gasnetwerk bij nieuwbouw komt als het goed is vanaf 1 januari 2018 deels te vervallen. Er bestaan twee wetsvoorstellen die hierin moeten voorzien.
In juni jl. presenteerde toenmalig minister Henk Kamp (Economische Zaken, VVD) zijn eigen variant. Kamp wil kort gezegd dat gemeenten in de nabije toekomst gasloze gebieden kunnen aanwijzen “indien er een warmtenet of een andere warmtevoorziening is voorzien.” Als het aan hem ligt gaan de nieuwe regels per 1 januari 2018 in. Kamp acht een algeheel verbod op gasaansluitingen voor nieuwbouw “niet wenselijk”. Omdat er situaties kunnen zijn waar een ontheffing op zijn plaats is, bijvoorbeeld voor ‘nieuwbouw in oudbouw’ of voor individuele woningen.
Groenlinks vindt het wetsvoorstel van Kamp niet ver genoeg gaan. Van Tongeren heeft voorgesteld om artikel 10 van de Gaswet te wijzigen, om daarmee te bewerkstelligen dat de aansluitplicht voor woningen vervalt. Een aansluitplicht blijft alleen bestaan in geval een college van burgemeester en wethouders verzoekt om een aansluiting. Een dergelijk verzoek kan alleen worden gedaan indien zwaarwegende redenen daartoe nopen. Hoge kosten worden expliciet niet als zwaarwegende redenen aangemerkt. Op deze manier wordt, zo stelt het Kamerlid, aardgasloos bouwen de norm. Laatstgenoemd wetsvoorstel is op 15 september jl. voorgelegd aan de Raad van State.
Advies Raad van State: “bredere aanpak”
De Raad van State heeft op 7 november jl. zijn advies uitgebracht en ziet zoals gezegd geen bezwaar in het schrappen van de gasaansluitplicht, zoals voorgesteld door Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren. Wel benadrukt de Raad dat er meer nodig is om de beoogde energietransitie te voltooien.
Volgens de Raad van State leidt het plan als zodanig niet tot het realiseren van de beoogde energietransitie. Daarom adviseert de Raad om in de Memorie van Toelichting te verduidelijken dat het schrappen van de aansluitplicht onderdeel is van een "bredere aanpak". Van Tongeren heeft deze aanbeveling opgevolgd. Verder tekent de Raad van State aan dat het nog onvoldoende duidelijk is wat “zwaarwegende belangen” precies zijn. En hoewel het college er begrip voor heeft dat financiële aspecten daar niet onder vallen, ligt dat anders indien "alternatieve voorzieningen alleen tegen onevenredige kosten of inspanningen kunnen worden gerealiseerd". In het advies wordt in dit verband gewezen op praktische belemmeringen rondom individuele nieuwbouwwoningen, of nieuwbouw in oudbouw.
Vervolgtraject
Van Tongeren heeft naar aanleiding van het advies van de Raad van State de Memorie van Toelichting verduidelijkt.
Dit betekent echter niet dat de keuze ook op dit wetsvoorstel gaat vallen. Zoals gezegd zijn er nog twee voorstellen in de race. Provincies, gemeenten en waterschappen hebben in dit kader alvast een signaal afgegeven: in een brief van 3 november jl. hebben zij de Tweede Kamer opgeroepen om steun te verlenen aan het voorstel van voormalig minister Kamp (en dus niet aan het voorstel van Van Tongeren). Het is afwachten welk wetsvoorstel het einde van de streep gaat halen. Uiteraard houden wij u van de laatste ontwikkelingen op de hoogte.
Voor informatie over dit artikel kunt u contact opnemen met Onno Molders.